Rok 2021 – Rokiem Stanisława Lema

Sejm RP ustanowił 2021 Rokiem Stanisława Lema, najwybitniejszego przedstawiciela polskiej fantastyki, pisarza science – fiction, autora m. in. ,,Cyberiady”, ,,Solaris” czy ,,Bajek robotów”. Poza Lemem uhonorowano także kard. Stefana Wyszyńskiego, Cypriana Norwida, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz Tadeusza Różewicza.

Powieści i opowiadania Lema zaliczane do kanonu literatury światowej, przetłumaczono na ponad czterdzieści języków i wydano, jak dotąd,  w nakładzie 30 milionów egzemplarzy.

Przyszły autor ,,Niezwyciężonego” urodził się w 1921 r. we Lwowie, w rodzinnym mieście rozpoczął studia medyczne, przerwane w czasie niemieckiej okupacji i ukończone na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie osiadł na stałe. Pierwszą książkę, powieść  ,,Astronauci” wydał w  1951 r., dalsza twórczość przyniosła mu opinię najwybitniejszego przedstawiciela polskiej fantastyki naukowej. Ośrodkiem zainteresowań pisarskich Lema jest nauka, poznanie naukowe, możliwości nauki, jej przyszłość. Wyobraźnia techniczna, ogromna pomysłowość w tworzeniu i nazywaniu nowych światów, zjawisk, praw fizycznych i biologicznych – to sposoby unaoczniania podstawowego problemu, jakim jest człowiek wobec własnych możliwości poznawczych. Intelektualna i filozoficzna problematyka utworów Lema dotyczy przede wszystkim właściwości oraz granic ludzkiego poznania. W powieści ,,Solaris” pisarz zastanawia się na  przykład nad możliwością kontaktu człowieka z inną formą świadomości niż świadomość ludzka: taką ,,substancją myślącą” jest w owej powieści ocean galaretowatej plazmy, zdolny do celowego działania. W ,,Niezwyciężonym”, jednej z najbardziej lubianych powieści Lema przedstawia starcie ludzi z powstałą na odległej planecie populacją mikroautomatów. Fabuła powieści to wymarzony i niemal gotowy scenariusz wielkiego batalistycznego filmu.

       Do niektórych cyklów swoich opowiadań wprowadził pisarz stale występujące  postaci, jak na przykład pilot Pirx, bohater rozlicznych przygód w kosmosie, wyposażony przez autora w cechy jednające mu sympatię czytelnika. Jest on dzielny, bystry, pokonuje przeciwności dzięki rozsądkowi, a zarazem nie brak mu zwykłych ludzkich słabostek.

 Warto zwrócić uwagę na warstwę językową utworów Lema. Pisarz wykazuje niewyczerpaną inwencję w zakresie odnajdywania plastycznych nazw i określeń dla tworów swojej fantazji, obraca się wśród nich z godną podziwu swobodą i pobudza nimi z kolei naszą wyobraźnię. Niemałym walorem wielu utworów pisarza jest dowcip i humor, pomagający mu w traktowaniu własnych koncepcji jako narzędzia wyśmienitej zabawy intelektualnej, ułatwiającej w ten sposób kontakt z czytelnikiem.

      Dzieła Stanisława Lema do dziś fascynują i inspirują pisarzy oraz twórców kina i teatru, a motywy z jego twórczości są obecne w kulturze masowej, np. w grach komputerowych, czy licznych muralach inspirowanych twórczością wybitnego pisarza.

Skip to content